O Pan Noso
Por algo o pan se fai sacramento e misterio: “produto da terra e do traballo…” Cerimoniosamente érguese coas mans , conságrase e compártese co viño. Pan e viño debuxan a cultura dun país. Por algo este sabio cabo do mundo, feito por magos e meigas, ten cáliz de viño e pan como escudo.Terreal cunca e solar bolo de pan: ansiado caldeiro céltico, despois Graal do Xoves Santo , teimudamente buscado por Arturo e seus cabaleiros, encarnacións de Breogán e dos seus soldados , de venerados santos cabaleiros, quixotes na procura de paraísos perdidos ou negados neste país que moito sabe de erguer mesas, altares e misas: Santiago, San Martiño nosos. Claro que “con pan e viño xa se anda o camiño”.
Arqueoloxía de prehistóricos muiños de barco, de pequenas “metas” e “catillas” antigas rodas de muíños de man que atopamos nos castros. Son algunhas das pegadas do que hai dous mil anos nos contaba Estrabón: que aqueles galaicos amasaban a fariña da “faba equina”...vai saber o que se di e o que era...pra facer filloas, empanada sobre a pedra quente... Lume, festa e danza arredor da lúa. Celebradas por reis, trobeiros e princesas nos capiteis medievais do Pazo de Xelmirez.
XAVIER CASTRO PÉREZ, natural de Cangas (Pontevedra) é escritor e Catedrático
de Escola Universitaria de Historia Contemporánea na Universidade de
Santiago, desempeñando o seu labor na Facultade de Xeografía e Historia.
Tamén desenvolveu tarefas de docencia e investigación na Université de
Rennes e na École des Hautes Ètudes en Sciences Sociaux (París. Impartiu
tamén cursos sobre a cultura do viño. Foi director de varios proxectos de
investigación e promoveu en Ourense as Xornadas de Historia de Galicia (12
publicacións). Foi subdirector da revista Grial e comisario da Exposición
do Cincuentenario da Editorial Galaxia. Forma parte da rede de
investigadores europeos especializados en historia da alimentación (Institut
Europeen D?Histoire de L?Alimentation) e tense desempeñado como asesor
histórico en varios proxectos audiovisuais (As leis de Celavella, A casa de
1906). Estas son as súas principais publicacións:
O Galeguismo na encrucillada republicana, A lume manso (Galaxia, 1998),
Castelao e os galeguistas do interior (Galaxia, 2000). Ayunos y
yantares: Usos y costumbres en la historia de la alimentación (Nivola,
2001) (Premio Nacional de Gastronomía). A la sombra ejemplar de los
parrales. Cultura del vino en Galicia y otros espacios peninsulares
(NigraTrea, 2006). Historia da vida cotiá en Galicia (Séculos XIX-XX)
(NigraTrea, 2007) (Premio de Investigación Ferro Couselo). A rosa do viño.
Cultura do viño en Galicia (Galaxia, 2010) (Premio Deza Investigación,
concedido polos concellos da Comarca do Deza (Pontevedra). (Premio Gourmand
World Awards 2010). A mesa e manteis.
Historia da alimentación en Galicia, Editorial Biblos (Colección Mandaio), A
Coruña, 2010 (Premio Gourmand World Awards 2010; Premio Nacional de
Gastronomía ?Álvaro Cunqueiro?, ano 2011). Yantares gallegos. Historia de la
dieta atlántica, Universidad de Santiago / Fundación Dieta Atlántica,
Santiago, 2010.
Manuel Caamaño Suárez. Noia (A Coruña), 1936
Aparellador e Arquitecto Técnico pola Universitat Politécnica de Catalunya, traballou na empresa construtora ata a xubilación no ano 1999, simultaneando ese labor co de profesor na Escola Universitaria de Arquitectura Técnica de A Coruña (curso 1975-76 ata o 1999-2000).
Fixo a descoberta de Galicia en Barcelona e desde aquela participará en numerosas tarefas asociativas. Foi Vicesecretario do Centro Galego de Barcelona (1958-1961), e no 1960 promoveu a fundación do grupo cultural galeguista Mocedade Galega de Barcelona. Retornado a Galicia para residir en A Coruña, entre outros cometidos, foi presidente de O Facho (1966-1979), conselleiro de Galaxia (1972-1980), e membro fundador de ADEGA (1976), da Sociedade Cultural Escola Aberta (1978), da Fundación Castelao (1983), e das publicacións Vagalume (1975), Teima (1976) e Tempos Novos (1997).
Polos anos 80 colaborou en “La Voz de Galicia”, e ten participado como conferenciante e xurado de varios premios, así como de profesor en seminarios, cursos de verán e másters tratando o tema das construcións populares. Froito da súa experiencia profesional, docente e asociativa, son varios os traballos seus que viron a luz en publicacións colectivas e en varios libros da súa autoría, entre os que salienta As construccións da arquitectura popular. Patrimonio etnográfico de Galicia, publicado no 2003 polo Consello Galego de Colexios de Aparelladores e Arquitectos Técnicos, cunha nova edición –a cuarta e a primeira en castelán- en 2006, por Hércules de Ediciones, obra que mereceu os premios de investigación XIX Premio Antón Losada Diéguez e Premio da Crítica Galicia (XXVII edición) ambos no 2003.
Entre outros galardóns, no 2008 a Irmandade Moncho Valcarce concedeulle o seu premio “Pola promoción da Terra”. Na actualidade é patrono do Padroado do Museo do Pobo Galego e vogal da súa Xunta Reitora, académico correspondente da Real Academia Galega, preside a Fundación do Pedrón de Ouro e é conselleiro do Consello Social da Universidade da Coruña.
Galicia posue un rico Patrimonio Cultural, cuxas creacións se espallan e agochan nos máis de 30.000 asentamentos poboacionais que humanizan o seu diverso e fermoso, anque maltratado en moitos aspectos, territorio. Nel salienta unha rica e variada cultura material que acolle no seu seo as construcións que conforman a denominada arquitectura popular, obra dos anónimos artesanos, e tamén dos propios usuarios, que puxeron en pé a coñecida nos ámbitos profisionais com a “arquitectua sen arquitectos”.
Ese patrimonio popular construído, pertencente á etapa preindustrial, materialízase nun ronsel de variadas e numerosas construcións, que nacen coa finalidade de resolver os problemas derivados dunha economía agraria tradicional e, en menor medida, pesqueira e artesanal.
Hai varias modalidades de socios de LugoPatrimonio.